Czy wiecie, że Wasze zmęczone, pospinane stopy mogą wpływać na wygląd Waszej twarzy? Co jeszcze ciekawsze, jest to spowodowane jedną strukturą, która biegnie od stóp aż po Wasze czoła i jest to taśma powierzchniowa tylna. 

Powięź to cienka ale wytrzymała tkanka łączna, która otacza i wiąże nasze mięśnie, kości, naczynia krwionośne i nerwy, zapewniając ciału stabilność i elastyczność1. Taśma powierzchniowa tylna to szczególny rodzaj powięzi, który odpowiada za utrzymanie równowagi ciała i kontrolę nad ruchami zgięciowymi. Ma ona swoje przyczepy na czubku naszej głowy, obejmując mięśnie karku, pleców i kończyn dolnych, a kończy się na rozcięgnie podeszwowym. Wszystkie te elementy są ze sobą powiązane, a ich współpraca pozwala nam na skoordynowane ruchy i utrzymanie wyprostowanej postawy. Dzięki taśmie możemy stać prosto, ale również poruszać się bez nadmiernego wysiłku. Gdy się pochylamy, powięź rozciąga się, a kiedy wracamy do pozycji wyprostowanej, „sprężynuje” z powrotem, pomagając nam zachować stabilność. Jak we wcześniej opisywanych przez nas przypadkach, tak i tu spięcie w poszczególnych częściach tej taśmy będzie promieniowało dlatego np. napięcie w dolnej części pleców może powodować ból karku czy głowy. Z kolei problemy ze stopami, takie jak nadmierne napięcie w rozcięgnie podeszwowym, mogą wywołać ból w łydkach, udach, a nawet dolnym odcinku kręgosłupa.

Czepiec

Powięź czepca, znajduje się na szczycie głowy i łączy się z mięśniami twarzy i skóry głowy. Kiedy taśma powierzchniowa tylna jest zbyt spięta, może powodować napięcie mięśni twarzy, zwłaszcza w okolicach czoła, brwi oraz żuchwy. Ten problem często rozpoczyna się w dolnych partiach ciała – w okolicach stóp, łydek, czy dolnej części pleców i może prowadzić do nadmiernego napięcia mięśni w okolicach karku i głowy, co jest również jedną z głównych przyczyn napięciowych bólów głowy. Takie bóle są odczuwane zazwyczaj jako uczucie ucisku wokół głowy, który może promieniować w okolicach skroni. W 2021 grupa z Korei przeprowadziła badania, w których sprawdzili, czy zmniejszenie napięcia mięśni kulszowo-goleniowych (tzw. hamstringów znajdujących się na tylnej stronie uda) zredukuje nasilenie napięciowego bólu głowy u pacjentów2. W badaniu uczestniczyło 30 osób, podzielonych na grupę programu relaksacji hamstringów (HR) oraz grupę kontrolną. Wyniki badań dowodzą, że rozluźnienie hamstringów poprawia postawę i zmniejsza napięcie mięśni szyi, co może być skuteczną metodą wspomagającą leczenienapięciowego bólu głowy.

Odcinek lędźwiowy kręgosłupa

Lędźwiowa część kręgosłupa jest centralnym elementem taśmy powierzchniowej tylnej i jednym z kluczowych miejsc, gdzie mogą gromadzić się napięcia. Składa się ona z pięciu kręgów, które muszą przenosić ciężar górnej części ciała i zapewniać stabilność podczas ruchów takich jak chodzenie, schylanie się czy unoszenie ciężarów. Odcinek ten odgrywa zatem kluczową rolę w przekazywaniu sił i utrzymaniu stabilności w całej tylnej taśmie. Gdy mięśnie w odcinku lędźwiowym są przeciążone lub zbyt napięte, może to wpłynąć na ogólną postawę ciała i zmianę mechaniki ruchu. Ponieważ taśma powierzchniowa tylna łączy lędźwiowy odcinek z tylną stroną nóg, nadmierne napięcie w dolnych plecach może wpływać na ograniczenie ich ruchomości, powodując trudności w zginaniu i uczucie „sztywności”. 

Rozcięgno podeszwowe stopy

Rozcięgno podeszwowe stopy biegnie od guza piętowego, a następnie dzieli się na pięć włókien, przyczepiając się do paliczków. Jego funkcją jest utrzymanie łuku podłużnego oraz amortyzacja stopy podczas aktywności takich jak chodzenie, bieganie czy skakanie. Nawet podczas chodu pełni ona bardzo ważną dla stopy funkcję, ponieważ w fazie podparcia pozwala na utrzymanie stopy w pozycji neutralnej. Kiedy rozcięgno podeszwowe jest nadmiernie obciążone, może dojść do stanu zapalnego i bólu – schorzenia zwanego zapaleniem powięzi podeszwowej. Ból ten często odczuwany jest w okolicach pięty, szczególnie rano po wstaniu z łóżka, i może znacznie utrudniać codzienne funkcjonowanie. Dlatego zdrowie rozcięgna podeszwowego jest kluczowe nie tylko dla komfortu stóp, ale też dla prawidłowej mechaniki całego ciała.

Słuchając ciała…

Ponieważ taśma powierzchniowa tylna łączy tak wiele różnych struktur, kluczowe jest, aby była w równowadze. Jak pokazaliśmy powyżej wszelkie napięcia lub przykurcze w jednej jej części mogą mieć wpływ na inne, oddalone obszary ciała. Ćwiczenia takie jak joga, pilates czy rolowanie mięśni na piłkach i wałkach mogą być doskonałym sposobem na rozluźnienie napięć w tej części ciała. Regularne rozciąganie, wzmacnianie mięśni oraz praca nad elastycznością mogą pomóc utrzymać taśmę powierzchowną tylną w dobrej kondycji.

Co jeżeli po przeczytaniu tego artykułu macie podejrzenia, że powinniście przyjrzeć się bliżej działaniu Waszej taśmy powierzchniowej tylnej? Jeżeli czujecie, że nie jesteście w stanie sami zadbać o siebie „od stóp do głów” zapraszamy do naszej przychodni, gdzie ekipa wyspecjalizowanych fizjoterapeutów i osteopatów z chęcią pomoże Wam z Waszym problemem. Warto również zaznaczyć, że to nie pierwszy nasz artykuł dotyczący powięzi. Jeżeli zainteresował Was ten temat to gorąco zachęcamy do lektury naszego bloga, gdzie z radością dzielimy się swoją wiedzą.

1.         Wilke J, Krause F, Vogt L, Banzer W. What Is Evidence-Based About Myofascial Chains: A Systematic Review. Archives of Physical Medicine and Rehabilitation. 2016;97(3):454-461. doi:10.1016/j.apmr.2015.07.023

2.         Kwon SH, Chung EJ, Lee J, Kim SW, Lee BH. The Effect of Hamstring Relaxation Program on Headache, Pressure Pain Threshold, and Range of Motion in Patients with Tension Headache: A Randomized Controlled Trial. International Journal of Environmental Research and Public Health. 2021;18(19):10137. doi:10.3390/ijerph181910137