WPŁYW TERAPII OSTEOPATYCZNEJ NA CIŚNIENIE W OKU U PACJENTÓW Z JASKRĄ

Jaskra to choroba, która przez długi czas nie daje żadnych objawów. Nie boli, nie szczypie, nie zaczerwienia oka. A jednak powoli, dzień po dniu, może niszczyć nerw wzrokowy i prowadzić do nieodwracalnej utraty widzenia. Szacuje się, że na całym świecie na jaskrę cierpi ponad 70 milionów ludzi, z czego aż połowa nie wie, że choruje. W Polsce to ok. 800 tysięcy osób, a liczba ta rośnie. Tymczasem wczesne wykrycie jaskry i odpowiednie leczenie mogą uratować wzrok – i to na całe życie.

W tym artykule wyjaśniamy, czym jest jaskra, skąd się bierze, jak ją rozpoznać i jakie są dostępne metody leczenia. A także – co nowego mówią naukowcy o przyczynach tej choroby i jak nowoczesne podejścia, np. osteopatia czy badania nad układem glimfatycznym, mogą zmienić sposób, w jaki patrzymy na jaskrę. 

Czym jest jaskra?

Jaskra to choroba oczu, która uszkadza nerw wzrokowy – ten, który przekazuje obraz z oka do mózgu. Najczęściej winne jest zbyt wysokie ciśnienie w oku, spowodowane tym, że płyn wewnątrz gałki ocznej nie odpływa tak, jak powinien1. To ciśnienie naciska na nerw i stopniowo go niszczy. Co najgorsze – jaskra przez długi czas nie daje żadnych objawów. Wzrok pogarsza się powoli, zwykle od zewnętrznych części pola widzenia, więc łatwo tego nie zauważyć. Gdy już pojawią się ubytki, są one trwałe. W zaawansowanych przypadkach można widzieć tylko „jak przez dziurkę od klucza”, a nawet całkowicie oślepnąć. Jaskrę wykrywa się za pomocą badań okulistycznych – pomiaru ciśnienia w oku, badania dna oka i pola widzenia. Leczenie polega najczęściej na stosowaniu kropli, które obniżają ciśnienie, czasem także na laserze lub operacji, jeśli leki nie pomagają. Wczesne wykrycie choroby i regularne leczenie pozwala zatrzymać postęp jaskry i uratować wzrok. 

Jaskra a układ glimfatyczny

Nowe badania podpowiadają, że przyczyną może być nie tylko samo ciśnienie w oku, ale też ciśnienie w głowie – dokładniej: ciśnienie płynu mózgowo-rdzeniowego, który otacza mózg i rdzeń kręgowy. Jeśli różnica ciśnień między głową a okiem jest zbyt duża, może to uszkadzać nerw wzrokowy. To ten nerw przekazuje sygnały z oka do mózgu.

W tym kontekście pojawiło się nowe i bardzo ciekawe odkrycie: układ glimfatyczny (o którym niedawno pisaliśmy!). To specjalna sieć kanałów w mózgu i w oku, która odpowiada za „czyszczenie” z toksyn i odpadów2. Działa głównie w nocy, gdy śpimy. Jeśli ten układ działa źle, toksyny mogą się gromadzić i niszczyć ważne komórki nerwowe – także te, które odpowiadają za wzrok.

W związku z tym naukowcy zaczęli się zastanawiać: czy da się w jakiś sposób pomóc temu systemowi? Czy można go pobudzić do pracy, poprawić „drenaż” płynów i zmniejszyć ciśnienie w oku?

Tu pojawia się osteopatia, która poprzez delikatne uciski i manipulacje pomaga poprawić przepływ krwi, limfy i płynu mózgowego w ciele. Grupa włoskich naukowców przeprowadziła małe badanie pilotażowe: podzielili 40 pacjentów z jaskrą na dwie grupy. Jedna dostawała tylko leki, a druga – leki i leczenie osteopatyczne3. Po kilku miesiącach okazało się, że u osób, które miały dodatkowo terapię osteopatyczną, ciśnienie w oku spadło bardziej i utrzymało się na niższym poziomie przez wiele miesięcy, nawet po zakończeniu zabiegów. Co ważne – żaden pacjent nie zgłaszał skutków ubocznych.

Słuchając ciała

Choć jaskra często rozwija się powoli i bez wyraźnych objawów, nie jesteśmy wobec niej bezsilni. Każdy z nas może zrobić wiele, by zmniejszyć ryzyko jej rozwoju lub spowolnić postęp choroby. Kluczowe jest regularne badanie wzroku – zwłaszcza po 40. roku życia – pomiar ciśnienia w oku, dbanie o zdrowy tryb życia, odpowiednią dietę, sen i aktywność fizyczną. Ogromne znaczenie ma również redukcja stresu, który może wpływać na napięcia w ciele, w tym także na przepływ płynów w obrębie głowy i szyi. 

Jeżeli czujecie, że potrzebujecie wsparcia specjalisty w tym temacie, to zachęcamy do odwiedzenia naszej Przychodni. Osteopata nie „nastawia” kręgów, ale poprzez subtelny dotyk ocenia napięcia i ograniczenia w ciele, szczególnie w okolicach klatki piersiowej, szyi, czaszki i przepony – struktur, które mogą wpływać na ciśnienie wewnątrz czaszki i oka. Terapia skupia się na poprawie krążenia krwi, odpływu limfy i płynu mózgowo-rdzeniowego oraz na wspieraniu pracy układu glimfatycznego. Wizyta u osteopaty zaczyna się od szczegółowego wywiadu, a następnie terapeuta wykonuje serię łagodnych technik manualnych – bez bólu i bez użycia siły – które mają na celu przywrócenie równowagi w ciele. Pacjent przez cały czas leży wygodnie, a zabieg przypomina bardziej głęboki relaks niż typowe leczenie. Choć osteopatia nie zastępuje leczenia farmakologicznego, może być doskonałym wsparciem dla organizmu, pomagając mu lepiej funkcjonować, skuteczniej odpoczywać i samoregulować wewnętrzne ciśnienia. W słuchaniu ciała kryje się siła – warto ją wykorzystać, zanim pojawią się nieodwracalne zmiany.

1.         Conlon R, Saheb H, Ahmed IIK. Glaucoma treatment trends: a review. Canadian Journal of Ophthalmology. 2017;52(1):114-124. doi:10.1016/j.jcjo.2016.07.013

2.         Astara K, Pournara C, de Natale ER, et al. A novel conceptual framework for the functionality of the glymphatic system. Journal of Neurophysiology. 2023;129(5):1228-1236. doi:10.1152/jn.00360.2022

3.         Paoli D, Michelin L, Vassallo F. A Glymphatic System and New Etiopathogenic Hypothesis on Glaucoma Patients Who Underwent Osteopathic Manipulative Treatment: A Pilot Study. BOHR International Journal of Current Research in Optometry and Ophthalmology. 2022;1(1):19-25. doi:10.54646/bijcroo.2022.07